Mevzuatlar

İRADİ TEMSİL (VEKALET)

İRADİ TEMSİL (VEKALET)

Vekalet yoluyla temsil, veli, vasi, kayyım, kanuni müşavir gibi kanuni temsilin dışında, kişinin kendi iradesi ile tayin ettiği bir temsil şeklidir.

Müvekkil : Herhangi bir işlem için başka birisine, kendisini temsil hususunda yetki veren kişidir.

Vekaletname : Kişinin yapılmasını istediği işleri ve bu işler için tayin ettiği temsilcisini gösteren resmi belge.

Vekil : Vekaletnamede belirtilen işleri yapmaya, vekaletname veren tarafından yetkili kılınan kimsedir.

Vekalet yoluyla temsil sadece gerçek kişiler arasında söz konusu olup tüzel kişiler bunu temsilcileri vasıtasıyla kullanırlar. Tüzel kişiliğin temsilcisi gerçek kişiler olacağından bunlarında vekalet yoluyla temsilleri mümkün olmaktadır.

Vekaletname tanzimine yetkili makamlar

  1. Noterler
  2. Türkiye dışında Türk konsoloslukları

İbraz edilecek vekaletnamelerde aranılacak hususlar:

  1. Yetkili makamlarca düzenlenmiş olması
  2. Düzenleme şeklinde tanzimi
  3. Vekalet verenin fotoğrafının bulunması
  4. Kimlik tespitinin, nüfus hüviyet cüzdanı veya pasaporta göre yapılması
  5. İşleme yetkinin tam olması
  6. Şekli noksanlıkların olmaması, çıkıntı ve düzeltmeler varsa noter imzası ve mührü ile onanması, ayrıca suret vekaletnamelerde, tanzim eden makam tarafından alıkonulan aslının aynı olduğunun belirtilmesi,
  7. Vekilin, bir başkasını vekil tayini halinde ilk vekaletnamenin ibrazı
  8. İşleme konu taşınmaz belirtilmişse, taşınmazın ada, parsel, mahalle, köy gibi bilgilerinin açık ve anlaşılır olması

Vekaletnamede işleme yetki nasıl olmalıdır?

Vekilin kendisine vekaletname veren adına tapu işlemlerini yapabilmesi için, işleme ait yetkilinin vekaletnamede açıkça yer alması gerekir. Satış  için verilmiş bir vekaletname ile taksim, taksim için verilmiş bir vekaletname ile de satış işleminin yapılması mümkün değildir.

İştirak halinde kayıtlı taşınmazlarda, iştirakçilerin satışı içerir vekaletnamelerinin, ayrıca iştirakin çözülmesi yetkisini içermesi zorunlu değildir.

Vekaletnamede işleme konu taşınmazın belirtilmesi:

İki şekilde olabilmektedir.

  1. Vekaletname veren “T.C hudutları dahilinde” veya “ ……………… ili …………….. ilçesi ………….. köy/ mahalledeki” taşınmazları satmaya, ipotek etmeye gibi vekile geniş bir yetki verebilir.
  2. Mülkiyetinde bulunan taşınmazlardan bazıları için vekile dar anlamda bir yetkide verebilir. (Örneğin, ……………… ili ………………. İlçesi …………… köyünde bulunan …………… parsel sayılı taşınmazı satmaya gibi)

Ayrıca kat mülkiyetine tabi yerlerde, işleme konu bağımsız bölüm numarasının da vekaletnamede belirtilmesi gerekir.

Vekaletnamenin tanzim tarihi ile taşınmazın edinilme tarihi arasındaki ilişki:

Vekaletname, işleme konu taşınmazın iktisabından önce tanzim edilmişse, vekaletnamede ayrıca belirtilmediği takdirde, vekilin vekaletname verenin bu tarihten sonra edineceği taşınmazları için işlem yapabilmesi mümkün değildir. Zira vekaletname veren, vekaletnamenin tanzim tarihinde işleme konu taşınmazın maliki değildir. Ancak vekaletnamede “vekaletnamenin verildiği tarihten sonra edinilecek taşınmazlar” için vekile yetki verilmişse, vekil buna istinaden, müvekkilin sonradan edindiği taşınmazları için de temsil yetkisini kullanabilecektir.

İş takibi için verilmiş vekaletnameler ile tapu işlemleri yapılabilir mi?

Bir taşınmazın devrini veya üzerine hak tesisini gerektiren tapu işlemlerinde iş takibi için verilmiş vekaletnameler ile vekilin tapu işlerini takip etmesi mümkün olmayıp, uygulama da bu yöndedir. Çünkü ilgililerin bu işlemler için yaptıkları sözlü talepler, tescil veya terkin istem belgelerine geçirilmekte veya doğrudan resmi senet tanzim edilerek işlem yerine getirilmektedir. Bu sebeple vekaletnamelerde bu işlemleri yapmaya özel bir yetki verilmedikçe, genel anlamda iş takibi için verilmiş vekaletnamelerde tapu işlemleri, tapu sicil müdüründen talep edilemez.

Vekaletname ile yapılacak ipotek işlemleri: 

Vekaletname verenin, kendi alacağı borca karşılık taşınmazının ipotek edilmesinde, söz konusu işlemin vekaletnamede belirtilmesi yeterli olmaktadır. Ancak taşınmazın üçüncü bir kişinin veya vekilin borcuna karşılık ipotek edilmesinde, bu hususun vekaletnamede açıkça belirtilmesi gerekir.

Vekaletnamenin şartlı verilmesi:

Vekaletname veren, vekaletnamesinde bazı şartlara yer verebilir. Bu takdirde vekilin, işlemi bu şarta uygun olarak yerine getirmesi gerekir. Vekaletnamede taşınmazın kime ne kadar bedelle satılacağı belirtilmişse, vekil sadece vekaletnamede belirtilen kişiye, belirtilen bedelle satış yapabilecektir.

Birden fazla kişinin vekil tayini:

Vekaletname ile birden fazla kişi vekil tayin edilebilir. Ancak bu halde vekillerin temsil yetkilerinin birlikte veya ayrı ayrı kullanılacağı hususunun vekaletnamede belirtilmesi gerekir. Bu husus belirtilmemişse, tüm vekillerin birlikte temsile yetkili oldukları anlaşılır.

Vekile vekil:

Vekaletname veren, bir başkasını vekil tayin edebileceği hususunda vekilini yetkilendirmişse, bu takdirde vekil, vereceği bir vekaletname ile bir başkasını vekil tayin edebilecektir. Bu halde ilk vekaletnamedeki yetkilerin dışına çıkılmamış olunmalıdır.

Vekalete konu taşınmazın vekil tarafından satın alınabilmesi:

Aşağıdaki hususların bulunması halinde vekil, vekaleten konu taşınmazı satın alabilecektir.

  1. Vekilin, bir başkasını vekil tayinine yetkili olması
  2. Söz konusu taşınmazın, vekil tarafından satın alınabileceği hususunun vekaletnamede belirtilmesi.

Yurtdışından verilmiş vekaletnamelerde uygulanan işlem:

Yurt dışında bulunan Türkler vekaletnamelerini, bulundukları ülkedeki Türk konsoloslukları ile o ülkedeki vekaletname tanzimine yetkili makamlara tanzim ettirilebilmektedir. Yine yabancı uyrukların, vekaletnamelerini bulundukları ülke makamları ile, Türkiye'de iseler noterlere tanzim ettirmeleri mümkündür. Vekaletnamenin yurt dışında Türk konsolosluğunca tanziminden herhangi bir işlem uygulanmamakta, ancak vekaletnamenin yabancı ülke makamlarınca tanzim edilmesinde, bu vekaletnamelerde bazı işlemler tatbik edilmektedir. Bunlar ;

  1. Vekaletnamede Fransızca "Apostille" şerhinin bulunması halinde vekaletname bu haliyle işleme kabul edilmektedir. Söz konusu şerhin olmaması haline vekaletnamenin o yer Türk Konsolosluğunca onaylanması gerekecektir.
  2. Vekaletnamenin Türkçe olmaması halinde Türkiye'de bir noter tarafından (yurtdışında Türk Konsolosluğunca) Türkçeye çevrilerek, aslına uygun tercümenin yapıldığının tasdiki.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlarının vekaletnameleri:

Bu ülke vatandaşları Türkiye’de ise vekaletnamelerini notere tanzim edebilirler. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde iseler bu ülkedeki vekaletname tanzimine yetkili makam tarafından vekaletnamelerinin tanzimi gerekmektedir. Bu takdirde söz konusu vekaletnamelere yukarıdan işlem tatbik edilmekle beraber, bu devlette Türkçe konuşulduğundan, vekaletnamenin tercüme edilmesi de söz konusu olmayacaktır.

Vekaletin sona ermesi:  

Vekalet : Ölüm, ehliyetsizlik, iflas, istifa ve vekilin azli ile sona erer. Ölüm, ehliyetsizlik ve iflas halinde, vekaletnamedeki yetkilerin devam edeceği kararlaştırılmışsa, bu hallerin mevcudiyeti temsil yetkisini kendiliğinden davam ortadan kaldırmayacaktır.

Ölüm halinde, bunun bildirilmesi veya mirasçıların vekili azletmeleri gerekir. Vekilin ölü olan müvekkili adına tapuda işlem yapması bunun sonuçları vekilin sorumluluğu dahilindedir.

Ehliyetsizlik ve iflas halinin tapu sicil müdürlüğüne bildirilmesi ve bunun belgelenmesi halinde, vekil temsil yetkisini kullanamaz. Tapu sicil müdürlüklerinde en çok uygulanması görülen sona erme şekli vekilin azlidir.

Vekilin azli:

Azil ihbarı, herhangi bir şekil şartına tabi değil ise de, tapu sicil müdürlüğüne yapılacak her türlü talep yazılı şekilde olmalıdır.

Azil ihbarlarının tapu sicil müdürlüklerine, dilekçe, mektup, telgraf, noterden verilme azilnameler gibi çeşitli vasıtalarla yapıldığı görülmektedir. Azil ihbarı hangi şekilde yapılırsa yapılsın, mutlaka ilgilisi tarafından yapılmalıdır. Vekilin azline dair yazı, tapu sicil müdürlüğüne ulaştığı anda, bu işler için tutulan aziller siciline kaydı yapılmaktadır. Bu andan itibaren azle konu vekaletname ile vekilin tapu sicil müdürlüğünde herhangi bir işlem yapması söz konusu olmamaktadır.

Ölümden sonra geçerli olmak üzere verilen vekaletnameler: 

Vekilin temsil yetkisi, vekalet verenin ölümü ile sona ermektedir. Ancak vekaletnamede bu yetkinin ölümden sonra da geçerli olacağı hususu belirtilmişse, vekaletname verenin ölümü ile temsil yetkisi kendiliğinden sona ermeyip vekil, mirasçılar tarafından azledilmediği sürece söz konusu vekaletname ile tapu işlemlerini yapabilecektir.