Mevzuatlar

ANKARA MUKAVELENAMESİ

ANKARA MUKAVELENAMESİ

10.06.1930 tarihli bu mukavelename 17.06.1930 gün ve 1725 sayılı yasa ile onaylanmış ve 01.07.1930 tarihinde yayınlanmıştır. 12 bölümden ibaret olan bu mukavelename mübadil, etabli ve gayri mübadiller hakkında yeni hükümler getirmiştir. Bazı önemli maddeleri şöyledir:

  • Mukavelenamenin 2. maddesine göre mübadillerin Türkiye’de bıraktıkları menkul ve gayrimenkul malların tam mülkiyeti Türk hükümetine geçecektir.
  • Mukavelenin 8. maddesine göre Yunan tebaasına ait olup mübadeleden istisna edilmiş olan İstanbul mıntıkası dışında bulunan taşınır ve taşınmaz malların tam mülkiyeti Türk hükümetine geçecektir.
  • Ancak 9. maddeye göre Yunan tebaasına mübadeleden istisna edilmiş olan İstanbul mıntıkasında bulunan taşınmazların mülkiyet haklarına dokunulmayacaktır.
  • Mukavelenin 10. maddesine göre Türkiye İstanbul’a geldikleri tarih ve doğdukları yer ne olursa olsun mübadeleden istisna edilmiş olan İstanbul mıntıkasında halkın hazır bulunan bütün Rum Ortodokslara etabli sıfatı tanır.
  • Aynı etabli sıfatı İstanbul’u, Türkiye Cumhuriyeti makamı tarafından verilmiş pasaportla terk etmiş bulunan gayri mübadil şahıslara da tanınmıştır.

Bu maddelere göre aile reisleri, etabli olan kadınları, kız ve erkek küçük çocuklar reşit bile olsa evlenmemiş kızlar aile reisine iltihak etme hakkına sahiptirler. Dul analar reşit etabli oğullarına iltihak edebilirler.  Yukarda gösterilen sınıfların hepsine dahil şahıslara etabli vesikaları, muhtelit mübadele komisyonu tarafından yapılacaktır.

  • Mukavelenamenin 28. ve 29. maddeleri  içeriğine göre 1 Ağustos 1929 tarihinde İstanbul’da bulunmayan ve İstanbul’u Türkiye Cumhuriyeti makamlarında verilmiş bir pasaport olmaksızın terk etmiş olan Türk vatandaşlığındaki gayri mübadil Rum Ortodokslarla aynı tarihte Batı Trakya’yı Yunan hükümetince verilen pasaport olmadan terk eden Yunan vatandaşı gayri mübadil Müslümanlar dönüş hakkından mahrum sayılırlar. Dönüş haklarından mahrum olanların malları ile ilgili düzenlemeler 12. maddede vardır. Bu madde hükmüne göre bu kişilerin malları Türk hükümetine geçer.
  • Mukavelenamenin 10. maddesine göre İstanbul’u Türk pasaportu ile terk etmiş bulunanlar geri dönme hakkına sahip olduklarında bunlara da etabli sıfatı verilmiştir. Bunların mallarına dokunulamaz.

Muhtelit mübadele komisyonu 19.03.1934 tarihine kadar çalışmış, etabli vesikalarını vermiş ve defterini tutmuş, ayrıca Türk hükümetince el konulan (İstanbul’daki) firarilere ait taşınmazlara ait devir cetvellerini çıkarmıştır.